Maison des Mémoires (Mazamet)
Halfweg tussen Carcassonne en Albi, twee uitzonderlijke sites in het historisch katharenland van het zuid-westen, ligt het stadje Mazamet in de vallei van de Thoré.
Eind mei 2005 werd daar een nieuwe permanente tentoonstelling geopend over het Occitaans katharisme.
De stad van burgemeester Suzanne Monteil heeft een gedeelte van het huis Fuzier uit de negentiende eeuw ter beschikking gesteld en het herdoopt in “Maison des Memoires”. Historisch gezien is de plaats goed gekozen. Mazamet ligt aan de noordelijke zijde van de Montagne Noire, een gebergte dat een belangrijke vlucht- en schuilplaats was voor de in het graafschap Toulouse vervolgde katharen. Vanuit een raam van de tentoonstellingsruimte kan je in de verte Hautpoul zien liggen. In meerdere registers van de Inquisitie wordt de plaats vermeld als een haard van ketterij. Anne Brenon durft de site zelfs “het Montségur van de Montagne Noire” noemen, omwille van de hardnekkige weerstand van de politieke beschermheren van Hautpoul tegen Simon de Montfort en het feit dat de kathaarse bisschop van Albi er regelmatig verbleef. Lange tijd verwaarloosd, wordt nu hard gewerkt aan de revalorisatie van de site, die zeker een bezoek waard is.
De tentoonstelling in het centrum van Mazamet kent geen gelijke in de streek. Overal zien we de handtekening van Anne Brenon en haar levensgezel Jean-Louis Gasc. Het scenario van de tentoonstelling is inderdaad van haar hand in samenwerking met Francis Dieulafait.
Tijdens het bezoek ontdekt men het dagelijks leven van de Occitaanse katharen uit de twaalfde en dertiende eeuw, op het ritme van de feodale maatschappij en verstoord door de kruistocht tegen de Albigenzen en de vervolging door de kerkelijke Inquisitie. Korte filmprojecties maken het allemaal zeer levendig en zelfs ontroerend. De iconografische reproducties zijn prachtig en leerrijk.
Het parcours van 300 m² is onderverdeeld in deelthema's volgens een chronologische volgorde: 'Het land en de mensen', 'Een nieuwe ketterij is geboren', 'Het Occitaans katharisme is begonnen in het Pays Albigeois', 'De belofte van het christelijk heil', 'De kruistocht', 'De Inquisitie', 'De nadagen van het katharisme', 'Pèire Autier', 'Het einde'.
De werken werden gefinancierd door de Conseil Général van de Tarn, de Conseil Général van Midi-Pyrenées (we zijn hier niet meer in de Languedoc-Rousillon) en de Europese Gemeenschap. Dat bracht vijfhonderdduizend euro in de schatkist. Dat ruime budget was mede een garantie voor de kwaliteit van deze tentoonstelling.
Voor gespecialiseerde gidsen is de tentoonstelling een ideaal instrument om het geloof en de geschiedenis van het katharisme in Zuid-Frankrijk glashelder uit te leggen. Maar ook voor de individuele geïnteresseerde bezoeker is de goed gestructueerde tentoonstelling zonder meer een must.
Uitstekend nieuws voor Vlaamse en Nederlandse bezoekers is dat, dankzij Willy Vanderzeypen en Raymond Doms van het Studiecentrum Als Catars, een Nederlandse vertaling van alle museumteksten beschikbaar is. Vraag er naar bij het onthaal.
Openingsuren 2013
- gesloten in januari;
- februari en maart / 2 nov. t/m 18 dec.: woensdag en zaterdag, 10-12 en 14-17 uur;
- april en mei / sept. en okt.: dinsdag t/m zaterdag, 10-12 en 14-17 uur / feestdagen, 14-17 uur;
- juni t/m aug.: maandag t/m zaterdag, 10-12 en 14-18 uur / zondag, 15-18 uur;
- zondagen vanaf 14 juli t/m 15 augustus en feestdagen, 10-12 en 14-18 uur;
- Gesloten: januari, paas- en pinkstermaandag, 1 mei, 1 en 11 november en vanaf 19 december;
- laatste bezoek: 30 minuten voor sluiting.
Ook te bezoeken in de buurt: het middeleeuwse dorp Hautpoul.
Prijzen:
Individueel: € 3 - Met gids: € 4
Kinderen (+6), studenten, groepen (10+): € 2
Groepen (10+) met gids: € 3
Maison des Mémoires
Rue des Casernes, 81200, Mazamet
Website: www.maison-memoires.com
Blog van het museum: cathares.unblog.fr
Maison des Mémoires
Rue des Casernes
81200 Mazamet
Website: www.museeducatharisme.fr
BeNestudium
Zesmaandelijks elektronisch tijdschrift met recente verslagen en wetenschappelijke studies over filosofie, theologie, letteren, geschiedenis, mentaliteiten, denkers en acteurs.
BeNestudium verschijnt bij SociuS in Castelnaudary, waar ook de boeken van Yves Van Buyten en Willy Vanderzeypen worden uitgegeven.
Benestudium kost 8 euro in elektronische vorm (PDF), maar er kan ook een gedrukte versie besteld worden voor 14,5 euro. Tot op heden zijn vier nummers verschenen. Bestelinfo en een overzicht van de inhoud op:
Esprit Cathare
Zeer boeiende Facebookpagina over Montségur, het werk van een aantal gepassioneerde mensen waaronder Tristan Bergerot, specialist in 3D-reconstructies, Fabrice Chambon, archeoloog en de officiële gids van Montségur, André Czeski, die van 1981 tot 2005 de opgravingen in Montségur leidde, Claude Marsol, die aan de opgravingen deelnam, en Richard Pigelet, verantwoordelijk voor het archeologisch museum in Montségur. De pagina bevat een schat aan informatie, foto's, dossiers, artikels, 360°-panoramische foto's. 3D-reconstructies enz.
https://www.facebook.com/Esprit-Cathare-957648920964084/
Association d'Etudes du Catharisme (AEC) / René Nelli
In januari 2011 viel, na jaren van financiële moeilijkheden, het doek definitief over het Centre d'Etudes Cathares in Carcassonne. Het centrum, dat onder leiding van Anne Brenon en Pilar Jiménez-Sanchez, het internationaal onderzoek naar het katharisme definitief op de sporen had gezet, ging roemloos ten onder als gevolg van politieke spelletjes. (Lees er < hier > meer over.)
Een groep ex-leden van het CEC bleef niet bij de pakken zitten en richtte een nieuwe vereniging op die uitsluitend werkt met vrijwilligers en die de eductieve taken van het oude CEC inmiddels heeft overgenomen. De Association d'Etudes du Catharisme / René Nelli organiseert heel wat lezingen en educatieve uitstappen. De vereniging is gevestigd op hetzelfde adres als zijn voorganger. Voor wie naar de Languedoc trekt is een bezoekje aan hun website zeer aanbevolen, het programma wordt er ruim op voorhand aangekondigd.
AEC / René Nelli
Maison des Mémoires
53 rue de Verdun
11000 Carcassonne
E-mail:
Website: aecnelli.com
Permanente expo over het katharisme in Baga
(Catalunya, Noord-Spanje)
Sinds 2005 loopt er in Bagà een nieuwe en permanente expo over het katharisme in Catalunya in het voormalige paleis van de graven van Pinós, een prachtig gerestaureerd middeleeuws gebouw aan de rand van het historische stadscentrum van Bagà (Alt Urgell).
Bagà werd om verschillende redenen uitgekozen voor de vestiging van het Centre Medieval i dels Catàrs. De stad ligt immers strategisch halfweg op de historische route van de bons hommes (Cami dels Bons Homes) van Montségur tot Berga en heeft tegelijk een geprivilegieerde positie als centrum van de machtige baronie van de graven van Pinós. In de nabije toekomst zal het centrum nog worden uitgebreid met een Kathaars Interpretatiecentrum met alle nuttige informatie over de route van de bons hommes en met ruimte voor historisch wetenschappelijk onderzoek, debatten en studiedagen rond het katharisme.
Wij waren er in september 2008 en kregen er een boeiende rondleiding van de sympathieke conservator van het centrum. De permanente tentoonstelling is gevestigd op de benedenverdieping van het paleis van de graven van Pinós en omvat twee verschillende studiegebieden. Het circuit binnen in het gebouw omvat vijf ruimtes, waarin meerdere historische personages hun visie geven op de dramatische maar dikwijls ook gelukkige gebeurtenissen tijdens hun leven. Alle taferelen worden ondersteund door aangepaste middeleeuwse muziek.
We ontmoeten er een anonieme kathaar, opgesloten in een kerker van de inquisitie, de controversiële edelman Guilhem de Bergueda, de troubadour Raimon Vidal van Bésalu in het kasteel van Mataplana en de bekende Catalaanse katharen Arnau en Ermessenda van Castellbó. Het bezoek aan de tentoonstelling omvat bovendien nog een prachtige audio-visuele voorstelling van de populaire legende van de redding van de Honderd Maagden, ten tijde van de reconquista op de Moren, waarbij de graven van Pinós een cruciale rol hebben gespeeld.
Het buitencircuit bestaat uit zes plaquettes die de meest belangrijke sites en hoofdrolspelers met betrekking tot het katharisme uiteen zetten. We maken daarbij kennis met de principes van de kathaarse Gleisa de Dio, het katharisme in Europese context in de 12de en 13de eeuw, de specifieke geschiedenis van de katharen in Catalunya en tot slot wordt de geschiedenis van het graafschap Pinós nog belicht.
Op de mooie binnenplaats van het kasteel (Pati d’Armes) wordt dan als afsluiter nog toeristische info over Bagà en omgeving getoond. De uitleg bij de taferelen en de audio-visuele voorstelling is beschikbaar in het Catalaans, Spaans, Engels of Frans. De openingsuren verschillen naargelang het seizoen. Tijdens de zomermaanden juli en augustus is het centrum dagelijks geopend in de voor- en de namiddag.
Buiten die maanden neemt men best eerst contact op met het centrum via het emailadres
Bagà is gesitueerd tussen Puigcerdà en Berga in Catalunya en ligt in de Alt Urgell. Vanaf Ax-les-
Thermes in Frankrijk bedraagt de afstand tot Bagà 73 km via de N20 richting Puigcerdà. De
reisduur bedraagt ongeveer 1u15. In Bagà zijn er meerdere goede logiesmogelijkheden. (MG)
Centre medieval y de los cátaros
Pujada de Palau, 9
08695 - Bagà
Centre medieval y de los cátaros
Pujada de Palau, 9
08695 - Bagà
Jean Duvernoy was er al bij toen René Nelli en Robert Capdeville in 1981 het Centre National
d' Etudes Cathares oprichtten en zetelde tot aan zijn dood in de wetenschappelijke raad van het centrum. Jean Duvernoy was een van de grondleggers van het modern historisch-wetenschappelijk onderzoek naar de katharen.
Naast zijn tweedelig standaardwerk Le Catharisme is hij vooral bekend om zijn uitgaven en vertalingen van middeleeuwse teksten. Hij vertaalde o.m. het inquisitieregister van Jacques Fournier (waarop Emmanuel Le Roy Ladurie zijn bestseller Montaillou baseerde), de Chronica van Guillaume de Puylaurens en heel wat andere bronteksten.
Op deze website vind je heel wat onuitgegeven materiaal.
Willy Vanderzeypen
Blog met onuitgegeven materiaal van onderzoeker Willy Vanderzeypen.
Bronnen, teksten en studies over o.m. katharen, waldenzen en andere middeleeuwse ketters, historische orde der tempeliers, graalmythes, cisterciënzers.
Cahiers de Fanjeaux / Centre d'études historiques de Fanjeaux
Het Centre d'Etudes Historiques de Fanjeaux organiseert sinds 1965 een jaarlijks colloquium over de religieuze geschiedenis van de Languedoc.
De verslagen van die colloquia worden uitgegeven in de Cahiers de Fanjeaux waarvan je op de website een volledig overzicht vindt.
De oudste en ongetwijfeld ook de grootste Franstalige website die er over dit onderwerp bestaat. Meer dan 10.000 pagina's, honderden foto's, toeristische informatie, discussieforums, een echte goudmijn voor wie in de katharen geïnteresseerd is. Een groot deel van de site is vrij toegankelijk een ander deel is voorbehouden aan abonnees. Toch enkele minpuntjes: de website wordt nog nauwelijks geactualiseerd, sommige bijdragen zijn dus verouderd, en je moet er een pak reclameboodschappen bijnemen...
Lombrives
Van alle grotten in de Ariègevallei (en dat zijn er heel wat) is dit de indrukwekkendste. Opgenomen in het Guinness Book of Records als de grootste voor het publiek opengestelde grot in Europa.
Montségur
Officiële website van de gemeente Montségur.
Panoccitania
Een hele hoop (Nederlandstalige) informatie over de Languedoc, de katharen, de tempeliers, Rennes-le-Château, en alles wat verband houdt met het Franse zuiden, je vindt het op deze aantrekkelijke website die nog voortdurend groeit. Aanrader!
Terres Cathares
Franstalige portaalsite die toegang geeft tot allerlei algemene informatie over de streek: geschiedenis, toerisme, shopping, enz...